دانشکده طب سنتی ایرانی

بسمه تعالی

مقدمه                                                                                                                                         

مکتب طب سنتی شامل انواع روشهای بهداشتی و درمانی می باشد که دارای سابقه علمی بسیار طولانی می باشد، از حکمای دوران قبل از میلاد چون بقراط تا حکمای بزرگی چون جالینوس، محمد بن زکریای رازی، علی بن عباس مجوسی اهوازی، شیخ الرئیس ابوعلی‌سینا، سید اسماعیل جرجانی، محمد حسین عقیلی خراسانی و بسیاری دیگر در شکل گیری این مکتب نقش داشته اند.

با یک نگاه اجمالی و واقع بینانه به مبانی طب سنتی به راحتی می توان به کاربردی بودن این طب پی برد. از جمله مبانی بسیار مهم طب سنتی، مبانی مزاجی آن می باشد که بر این اساس برای بدن انسان، سن، جنس، محل زندگی، شغل، فصول سال و... مزاجهای مختلفی در نظر گرفته می شود. برطبق این مبانی، اقدامات بهداشتی و درمانی متعددی را در شرایط مزاجی مختلف می توان انجام داد و چه بسیار تحقیقات علمی که با در نظر گرفتن مبانی طب سنتی قابل انجام خواهد بود.

از نظر مکتب طب سنتی تحقیقات نه فقط در مورد گیاهان دارویی (که گیاه درمانی یکی از روش ها در میان روش های متعدد طب سنتی به حساب می آید)، بلکه در مورد تمامی روش های بهداشتی و درمانی طب سنتی و با در نظر گرفتن اصول و مبانی آن بایستی انجام شود.

یکی از خصوصیات برجسته طب سنتی، سلامت محور بودن آن است. طب سنتی ایرانی از گام اول که تعریف پزشکی می باشد سلامت محور است. در کتاب ارزشمند هدایه المتعلمین فی الطب ( اولین کتاب طبی فارسی تألیف حکیم أخوینی در قرن چهارم هجری)، طب را اینگونه تعریف کرده است:

« بجشکی پیشه ای بود که سلامتی را نگاه دارد و چون رفته بود باز آرد از روی علم و عمل».

هم چنین طب سنتی ایرانی در شاخه طب عملی به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود: علم حفظ الصحه (شامل کلیه دستور‌العمل های لازم برای حفظ سلامتی) و علم معالجات (شامل غذا درمانی و دارو درمانی و اعمال یداوی). در علم حفظ الصحه به شش اصل ضروری برای زندگی (سته ضروریه) شامل 1. آب و هوا 2. خوراکی ها و نوشیدنی ها 3. خواب و بیداری 4. حرکت و سکون 5. احتباس و استفراغ 6. حالات روحی و روانی، توجه خاص می شود.

با توجه به مطالب ذکر شده، می توان مکتب طب سنتی را دارای توانایی لازم در کمک به حل بسیاری از معضلات پزشکی امروز دانست که می‌تواند به عنوان یار و یاور در کنار پزشکی امروز جهت برطرف کردن مشکلات مردم، عمل نماید.

درتعالیم و آموزه‌های مکتب طب سنتی، ظرفیتی نهفته است که با کشف، تبیین و کاربردی کردن آن، می‌توان در پیشگیری و درمان بیماری‌ها از آنها بهره برد و در پرتو آن حکیمان و پزشکان شایسته و فرهیخته تربیت کرد. لذا یکی از مهمترین رسالت دانشکده های طب سنتی، تقویت آموزش و پژوهش و ارایه راهکارهای علمی و عملی برای برطرف کردن نیازهای متنوع و فزاینده جامعه، در زمینه پزشکی و هدایت جامعه به سمت خوداتکایی و افزایش مشارکت مردم در اعتلای نظام سلامت خواهد بود.

دانشکده طب سنتی قم، بار اصلی تحقق رسالت خود را بر دوش اعضاء هیات علمی و مدیران خود دانسته و در این راستا مشارکت دانشجویان، کارکنان اداری شایسته، کارآمد و سازگار با شرایط دانشگاه را ضروری می‌داند.

رسالت:

تربیت گروهی از دانش آموختگان دوره پزشکی عمومی و دکترای داروسازی در دانشکده های طب سنتی، تا پس از گذراندن دوره PhD علاوه بر دانش روز، توانایی بکارگیری اطلاعات علمی و تجارب گرانبهای طب و داروسازی سنتی را داشته  و در جهت ارتقای سلامت جامعه تلاش کنند. همچنین با توجه به انجام پژوهش ها در حیطه طب و داروسازی سنتی بتوانند به ارتقای علمی و به روز رسانی مطالب همت گمارند.

چشم انداز رشته:

بهره گیری از منابع ملی و بومی و تجربیات ارزنده گذشتگان و انجام پژوهش های کاربردی، فناورانه و نوآور در جهت رفع نیازهای جسمی و روانی بیماران و پیشگیری از بیماریها و ارتقای سلامت جامعه.

نقش دانش آموختگان:

دانش آموختگان این رشته نقش های آموزشی، پژوهشی و درمانی خواهند داشت.

حیطه آموزشی :

• آموزش مراقبت های ضروری به دانشجویان، پرستاران، بیماران و همراهان بیمار
• آموزش دانشجویان و کاراموزان دوره های طب سنتی ایرانی و انتقال تجارب و یافته ها
• تالیف منابع درسی مورد نیاز
• مشارکت در تدوین برنامه های آموزشی مرتبط
• تدریس در برنامه های آموزش مداوم و کارگاه های آموزشی

 حیطه پژوهشی :

• ارزیابی میزان کارایی و بهره وری شیوه های درمانی بر اساس اصول و مبانی سنتی و نحوه ارتقاء کیفیت آنها
• تلاش در جهت روزآمد کردن شیوه های تشخیصی رایج در طب سنتی با بکارگیری امکانات و فناوری نوین                                                                                                                            

حیطه خدماتی : 

• معاینه، تشخیص بیماری و درمان بر اساس اصول و مبانی طب سنتی ایران
• تحلیل وضعیت پیشرفت روند درمان با بکارگیری مجموعه اطلاعات طب سنتی و کلاسیک
• ارائه خدمات مشاوره ای در خصوص پیشگیری از بیماری ها به دانشجویان، پرستاران، بیماران و همراهان بیمار

توانمندی و وظایف اعضای هیات علمی:

اعضای هیات علمی طب و داروسازی سنتی پس از گذراندن این دوره ها و همچنین شرکت در کارگاه های توانمند سازی، جهت تدریس، پژوهش و درمان توانایی لازم را دارا می باشند. تدریس مطابق کوریکولوم طب و داروسازی سنتی در دانشکده ها انجام گرفته و همچنین پایان نامه های دانشجویان این رشته با راهنمایی اساتید به انجام می رسد. در بخش درمان نیز اعضای هیات علمی طب سنتی در سلامتکده ها به ارایه راهکارهای حفظ سلامتی، پیشگیری و درمان مشغول خواهند بود. 

اهداف:

هدف کلی آموزشی: توسعه کمی و کیفی آموزش طب سنتی

اهداف اختصاصی:

1. توسعه مهارت‌ها و توانمندسازی آموزشی دستیاران طب سنتی
2. توسعه مهارت‌ها و توانمندسازی آموزشی اعضای هیأت علمی
3. تدوین و اجرای برنامه‌های آموزش مداوم
4. تدوین و اجرای برنامه های آموزشی طب سنتی جهت گروه پزشکان و پیراپزشکان
5. تدوین و اجرای برنامه‌های آموزش طب سنتی، جهت کارکنان دانشگاه و عموم جامعه
6. جذب سالانه و منظم دانشجوی طب سنتی، داروسازی سنتی

هدف کلی پژوهشی: توسعه کمی و کیفی پژوهش در حیطه طب سنتی

اهداف اختصاصی:

1. ایجاد بانک اطلاعات پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی قم، در حوزۀ طب سنتی
2. مشخص نمودن اولویت های پژوهشی
3. طراحی نقشه پژوهشهای طب سنتی و برنامه ریزی در جهت  هدفمند کردن پژوهش‏ها در دانشگاه
4. انتشار مقالات علمی پژوهشی و کتب طب سنتی، تولید محصولات طب سنتی (غذایی، دارویی، پرسشنامه معتبر و ...)
5. ایجاد ارتباط و همکاری با اعضای هیأت علمی و محققین دانشگاهها و سایر مراکز تحقیقاتی
6. ایجاد ارتباط مناسب و موثر دانشگاه با صنعت در جهت تولیدات ملی و بومی
7. ایجاد مرکز رشد در دانشکده طب سنتی در جهت جهش تولیدات دارویی و دیگر تولیدات طب سنتی
8. آشنا کردن دانشجویان با روش های فناوری، کارآفرینی، نوآوری و تولید ثروت با هدف خودکفایی و رفع نیاز جامعه
9. توسعه مهارت‌ها و توانمندسازی پژوهشی دستیاران طب سنتی و اعضای هیأت علمی
10. ایجاد مراکز تحقیقاتی طب سنتی، داروسازی سنتی
11.  انتشار مجله علمی پژوهشی

هدف کلی درمانی: تامین و ارتقاء سلامت جامعه، با بکارگیری حداکثری راهکارهای پیشگیری و درمانی (رعایت اصول حفظ الصحه، از دیدگاه طب سنتی ایرانی)، و بکارگیری حداقلی راهکارهای دارودرمانی

اهداف اختصاصی:

1. توسعه سلامتکده ها و مراکز درمانی طب سنتی  
2. ترویج سبک زندگی سالم و روشهای خود مراقبتی جهت عموم مردم
3. تاسیس  مرکز ارایه فراورده های گیاهی، طبیعی و سنتی جهت پشتیبانی سلامتکده ها و مراکز درمانی
4. بکارگیری علمی روش های تشخیصی، پیشگیری و درمانی طب سنتی، جهت ارائه خدمات بهداشتی درمانی

هدف کلی ساختاری: توسعه کمی و کیفی ساختار و تشکیلات طب سنتی

اهداف اختصاصی:

1. ایجاد ساختار و توسعه کمی و کیفی دانشکده طب سنتی
2. ایجاد ساختار و توسعه کمی و کیفی سلامتکده طب سنتی
3. ایجاد ساختار و توسعه کمی و کیفی آزمایشگاه گیاهان دارویی
4. ایجاد ساختار و توسعه کمی و کیفی داروخانه طب سنتی